Pieter de Hooch in Museum Prinsenhof: een juweeltje in Delft
Met onderstaande zwart-wit prent, een kopie naar het schilderij Een vrouw met een kind in een kelderkamer van Pieter de Hooch (ca 1656-1660), ben ik groot gebracht. Als kind was ik al gefascineerd door het patroon van de tegelvloer, zo strak, zo precies diepte suggererend, hoe doe je dat? Een feest van herkenning dus toen ik dit werk live tegenkwam op de smaakvolle tentoonstelling over Pieter de Hooch (1629, Rotterdam – 1684, Amsterdam) in Museum Prinsenhof in Delft, met als ondertitel ‘uit de schaduw van Vermeer’.
Pieter de Hooch, Een vrouw met een kind in een kelderkamer, ca 1656-1660, olieverf op doek,
65cm × 60,5cm
Pieter De Hooch is niet van de spannende personages of van koppen, zoals bij zijn tijdgenoot Rembrandt. Ook Vermeers personages zijn spannender, individualistischer. Bij De Hooch zijn de personages - eerlijk gezegd - erg statisch, eenvormig en met weinig uitdrukking. Zijn vrouwenfiguren geeft hij bijna altijd ongeveer hetzelfde weer. Het lijkt alsof het daar niet om gaat in zijn werk.
Bij De Hooch draait het niet om de personages zoals bij Rembrandt en Vermeer
Pieter de Hooch is wèl van de interieurs en verstilde huiskamertafereeltjes die ons een inkijkje geven in het huiselijke leven in de Hollandse zeventiende eeuw. Al moet je wel weten dat het om geconstrueerde tafereeltjes gaat, ontstaan in het atelier. Nauwgezet paste deze metselaarszoon de regels van het perspectief toe bij het schilderen van huizen, binnen en buiten. Tegelvloeren zijn dan zeer behulpzaam om diepte te creëren. Zijn personages zijn hieraan ondergeschikt. Langzaam verplaatste De Hooch zijn werkterrein naar de binnenplaatsjes, de ruimte bijvoorbeeld tussen een voor- en een achterhuis. Dat werd zijn niche, zijn handelsmerk, op de overvolle zeventiende eeuwse kunstmarkt, waar vele kunstenaars met elkaar concurreerden om opdrachtgevers en kopers uit de gegoede burgerij.
Het schilderen van binnenplaatsjes wordt zijn niche, zijn handelsmerk
Rijk werd hij er niet van, terwijl hij wel een gezin met - waarschijnlijk - zeven kinderen had te onderhouden. In een inventaris uit 1655 van het bezit van de zoon van een rijke lakenhandelaar, Justus de la Grange die enige tijd De Hooch’s mecenas was, staan elf werken van De Hooch opgenomen met elk een waarde tussen de 12 en 20 gulden. Dat was ook in die tijd niet veel. Ontroerend is een archiefstuk waaruit blijkt dat Pieter de Hooch en zijn vrouw hun oudste zoon Pieter op 24 jarige leeftijd naar het Dolhuis brachten. Een geesteszieke zoon waar niet meer voor gezorgd kon worden?
Vóór De Hooch vanuit Rotterdam naar Delft kwam, schilderde hij taferelen uit het soldatenleven, in Delft werden het de inkijkjes en doorkijkjes. Na Delft vertrok hij naar Amsterdam waar hij weer heel ander werk maakte. Het zijn die Delftse in- en doorkijkjes die zijn werk wereldfaam bezorgden.
Over de tentoonstelling
Voor de tentoonstelling waren 29 werken samengebracht in twee zalen van Museum Prinsenhof in Delft. De werken, die nog nooit zo bij elkaar vertoond zijn, de Hooch. De tentoonstelling liep van 11 oktober 2019 tot 16 februari 2020.
